Mai vàng trong ngày Tết của Miền Nam

Nếu Đào là hoa tiêu biểu cho Tết trên đất phương Bắc thì Mai tượng trưng cho những ngày xuân ở miền Nam. Dù giàu hay nghèo, mọi gia đình đều có một cành mai trong những ngày Tết, nhiều nhà ngoài cây mai già trước sân, cành mai trên bàn thờ ông bà, tổ tiên; trưng mai trong phòng khách và cả trên phần mộ tổ tiên ngoài nghĩa trang. Bởi nó mang đậm bản sắc cho nét cổ truyền dân tộc.

Mai đặc biệt ở chỗ là nó nở rộ vào đúng dịp Tết Nguyên Đán, cánh mai vàng rực được người ta ví như ánh vàng tinh khiết chiếu qua vào ngày đầu tiên của năm. Vì vậy, hoa mai đã trở thành nàng Xuân may mắn mang đến cho mọi nhà vào năm mới.

Hoa mai được các nhà vườn lai tạo, cấy ghép cho ra nhiều loại hoa với các màu sắc khác nhau. Đó là do công sức miệt mài của người lao động để dâng sắc đẹp cho trời. Nhưng dù thế nào thì hoa mai cũng có cấu tạo chung là thân màu nâu xám, sần sùi, khẳng khiu. Lá non lúc mới ra có màu nâu tím nhạt, sau đó chuyển sang màu xanh nhạt, khi già có màu xanh đậm. Lá mai rất dày, nhìn nó hết sức trẻ trung và tươi tắn. Cánh hoa mềm, mịn, có thể là 5 cánh, 10 hoặc 15 cánh xếp khít nhau, chồng lên nhau. Nhị hoa màu vàng. 

Với dáng vẻ thật đơn sơ và mỏng manh, mai được người đời xếp trong những loại cây cảnh quý mà xưa nay ta vẫn thường thấy trong mảnh vườn bé nhỏ của mỗi gia đình. Người ta vẫn trồng mai, chơi mai bất kể sang hèn, trí thức hay thường dân. 

Đại thi hào Nguyễn Du đã ví mai như một người bạn: 

"Nghêu ngao vui thú yên hà - Mai là bạn cũ hạc là người quen."

Thú chơi Hoa Đào ngày Tết của Người Hà Nội

Tết đến, chỉ xin nói đến một thú chơi, đó là chơi Hoa Đào, một thú chơi thanh tao, lịch lãm, vừa đơn giản dễ dàng vừa cầu kỳ chọn lựa.

Đơn giản vì lên chợ hoa chọn lấy một cành trong triệu cành là có hoa đào chơi Tết. Cầu kỳ là người chơi đào thế, phải hàng tuần lễ tìm hoa, thậm chí có khi từ hàng tháng trước, lên làng hoa đặt trước, để có một cành đào thế, vừa đẹp về hoa về nụ, vừa có thế về dáng về gốc, vừa có ý nghĩa về cành về lộc.. .

Đào có nhiều loại và có nhiều chuyện thành giai thoại. Đào bích là thứ đào phổ biến nhất, cành tròn, như cái ô đặt ngược, hoa thắm đỏ, rải đều trên khắp các cành chi, cành tăm, hoa chen nụ, nụ đỡ hoa, như một tình yêu nồng nàn, chan chứa. Có thể cắm trong phòng khách sang trọng, phòng lễ tân, trên bàn nhỏ tiếp khách, cũng có thể cắm trên bàn thờ làm hương nến thêm lung linh huyền ảo. 

Đào phai, cũng là hoa kép nhiều tầng cánh như đào bích, nhưng hoa nhạt hơn, phơn phớt má hồng, làm ta nhớ đến câu thơ Nguyễn Du: 

''Lối mòn cỏ lợt màu sương..."

Nó là màu của má hồng trinh nữ, là màu đượm chút phôi pha sương gió, là thanh lịch mà kín đáo kiêu kỳ, là nâng niu mà không thể phàm phu bỗ bã. 

Đào ta là loài đào ăn quả, hoa phớt hồng như đào phai nhưng hoa đơn năm cánh, cành mang vẻ tự nhiên, nhiều lộc non về sớm trước xuân nên có vẻ sum suê tài lộc. 

Một cành to trong chợ, ta có thể mua một nhánh vừa tầm căn phòng ta ở, cưa ngay tại chợ càng vui. Cuối năm, nhiều gia đình ở làng quê sang nhà nhau xin một cành đào ta nơi cây đào góc sân hoa bắt đầu thưa thớt. Gần tết, nhiều chuyến xe dã chiến từ biên giới về đồng bằng ăn tết, sau xe buộc vài cành đào thẳng vút, như cây khô không nụ. Đó là thứ đào bạt ngàn biên giới, tháng giêng cho hoa, tháng năm kết quả có khoang đỏ hồng như má cô gái Mèo, phơn phớt lông tơ, cắm nó vào bình nước sau khi hơ gốc trên ngọn lửa hay than hồng, chỉ qua một hai đêm, hoa bừng nở như từ biên giới theo về chuyến xe sau ta không biết, nay thành đàn bướm hồng đậu lên cành chi chít. 

Lại hiếm hoi lắm khi sau hàng chục năm mới gặp một cành bạch đào, đào mà hoa trắng ngần như tuyết, như bông nõn, mang nguyên vẻ băng trinh thanh khiết của tiên giới chưa nhuốm bụi trần. Bạch đào quý vì sự trắng trong ấy và quý vì nó hiếm hoi… Mọi cành đào trước khi cắm bình đều phải hơ gốc trên than lửa, phải chăng nó giống như người, có gian truân đau đớn mới lịch lãm thành công, nở những mùa hoa tươi tắn?

Sắc Đào thu hút mọi ống kính